نغمه‌هایی برای روز‌های سخت و پرالتهاب | سرودهایی که در حافظه جمعی یک ملت ماندگار شدند
سرود‌ها و آهنگ‌های انقلابی و جنگی پس از انقلاب، روایتگر امید، مقاومت و تاریخ پرالتهاب ایران‌اند.
به گزارش شهرآرانیوز، در روزگاری نه‌چندان دور، موسیقی تنها صدایی برای سرگرمی نبود؛ بلکه پرچمی بود برای دفاع، برای امید، برای انقلاب. از نخستین روز‌های پیروزی انقلاب اسلامی تا واپسین لحظات آتش‌بس در جبهه‌های جنوب و غرب، این شعر‌ها و آهنگ‌ها بودند که روحیه می‌دادند، اشک جاری می‌کردند و به قلب‌ها نیرو می‌بخشیدند. همچنان که صدای رضا رویگری در «الله‌اکبر» آغاز یک دوره تازه از سرود‌های انقلابی بود و اندوه مردم در «ممد نبودی ببینی» بدل به مرثیه‌ای ملی شد. سرودهایی که یا در دل مردم زاده شدند یا از اتاق‌های رسمی موسیقی بیرون آمدند، اما نهایتاً در حافظه‌ی جمعی یک ملت ماندگار شدند. اکنون، در آستانه دورانی دیگر با حمله رژیم صهیونیستی به خاک ایران و دیگر تهدید‌های جنگی در منطقه، این پرسش دوباره پیش روی ماست؛ موسیقی ما چگونه در موقعیت‌های تاریخی پیشین نقش‌آفرینی کرد؟ و امروز چه می‌تواند بگوید؟ به همین بهانه، نگاهی دوباره می‌اندازیم به مهم‌ترین سرود‌ها و آهنگ‌های انقلابی، ملی و جنگی پس از انقلاب؛ صدا‌هایی که روزگاری میدان جنگ را روایت می‌کردند، و شاید امروز هم بار دیگر شنیده شوند.
«الله‌اکبر، خمینی رهبر» | سرودی که با صدای رضا رویگری جاودانه شد
خواننده: رضا رویگری
نام اثر: الله‌اکبر، خمینی رهبر
تاریخ ضبط و پخش: ۲۲ بهمن ۱۳۵۷
شاعر: ابوالقاسم حالت
آهنگساز: اسفندیار منفردزاده (برخی منابع نیز این موضوع را مورد تردید قرار داده‌اند، اما نام او بسیار پررنگ است)
ویژگی‌ها: استفاده از شعار‌های انقلابی به‌صورت مستقیم، ریتم مارشی و تهییج‌کننده، اجرای جمعی و فضای حماسی
رضا رویگری این سرود را در شرایطی اجرا کرد که هنوز فضای هنری کشور به شکل مشخصی سامان نیافته بود. خودش در گفت‌و‌گو‌های مختلف گفته که این آهنگ در یک استودیو ساده و با امکانات محدود ضبط شد، اما به‌سرعت از رادیو و تلویزیون پخش شد و در روز‌های انقلاب در خیابان‌ها طنین‌انداز شد.
«ای ایران،ای مرز پرگهر» | سرودی که از دل خطر برخاست، با جنگ زنده ماند
نام اثر:ای ایران
شاعر: حسین گل‌گلاب
آهنگساز: روح‌الله خالقی
خواننده اصلی: غلامحسین بنان
سال تولید: ۱۳۲۳ (در میانه اشغال ایران توسط متفقین)
بازخوانی انقلابی و جنگی: دهه ۶۰ با اجرای گروه کر صداوسیما و گروه‌های سرود مدارس
ویژگی‌ها: سرودی ملی‌گرایانه با لحنی حماسی و زبان ادبی قدرتمند
هرچند سرود «ای ایران» مربوط به دوران قبل از انقلاب است، اما در دهه ۶۰ و به‌ویژه در سال‌های ابتدایی جنگ تحمیلی، دوباره جان گرفت و تبدیل به یکی از مهم‌ترین سرود‌های میهنی در دوران دفاع مقدس شد.
در واقع، صلابت کلام گل‌گلاب و ملودی پرشور روح‌الله خالقی باعث شد که این اثر، حتی در فضای موسیقی رسمی پس از انقلاب نیز بازخوانی و بازتولید شود. در مدارس، گروه‌های سرود، و حتی صداوسیما، نسخه‌هایی بدون ساز از این اثر پخش می‌شد که فضای پرغرور و وطن‌دوستانه‌ای ایجاد می‌کرد.
«ممد نبودی ببینی» | مرثیه‌ای مردمی برای فرمانده‌ای جاودانه
نام اثر: ممد نبودی ببینی
شاعر و اجرا: ناشناس (مردم‌ساخته – شفاهی)
آهنگساز: ندارد (به صورت سینه‌به‌سینه و بدون تنظیم رسمی اولیه)
سال اجرا: حدود ۱۳۶۰
مخاطب سرود: شهید محمد جهان‌آرا، فرمانده سپاه خرمشهر
ویژگی‌ها: مرثیه‌ای جمعی، ساده، بی‌پیرایه و عمیقاً احساسی
این اثر، برخلاف بسیاری از سرود‌های جنگ، نه در استودیو و با آهنگسازی رسمی، بلکه در دل جبهه و توسط رزمندگان ساخته شد. «ممد نبودی ببینی، شهر آزاد گشته» به‌صورت دسته‌جمعی و با لحنی ساده و حزین اجرا می‌شد و به‌سرعت در سراسر ایران شناخته شد.
شهید محمد جهان‌آرا که از فرماندهان مقاومت خرمشهر بود، در ماه‌های ابتدایی جنگ به شهادت رسید. وقتی شهر خرمشهر آزاد شد، این نوحه-سرود در فراق او سر داده شد. بعد‌ها صداوسیما نسخه‌ای رسمی‌تر از آن با همراهی ارکستر و گروه کُر تهیه کرد، اما نسخه اصلی آن همچنان همان اجرای میدانی و مردم‌ساخته‌اش باقی ماند.
«خمینی‌ای امام» | آغازگر رسمی موسیقی انقلابی در جمهوری اسلامی
نام اثر: خمینی‌ای امام
خواننده: محمد گلریز
شاعر: حمید سبزواری
آهنگساز: محمدعلی لطفی
سال تولید: ۱۳۵۸
ویژگی‌ها: سرود رسمی و ارکسترال، با گروه کر پرشمار، نوشتاری کاملاً انقلابی و ستایش‌آمیز
این سرود بلافاصله پس از ورود امام خمینی به ایران (۱۲ بهمن ۱۳۵۷) ساخته و پخش شد، و تبدیل به یکی از رسمی‌ترین و پرتکرارترین سرود‌های پس از انقلاب شد. «خمینی‌ای امام» هم در مراسم رسمی، هم در آغاز برنامه‌های خبری و حتی در مدرسه‌ها به شکل روزمره پخش می‌شد.
حمید سبزواری، پدر شعر انقلاب، در این سرود با زبانی موزون، شعاری و انقلابی، امام را به عنوان ناجی ملت و بیدارگر معرفی می‌کند. صدای محکم محمد گلریز و تنظیم ارکسترال اثر باعث شد این سرود هم به دل مسئولان بنشیند، هم در میان مردم ماندگار شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
